اختلال وسواس فکری و عملی به عنوان یک اختلال اضطرابی طبقه بندی می شود که در آن فرد افکار، تصاویر ذهنی یا تکانه های مزاحم و تکرار شونده ای را تجربه می کند که افکار وسواسی تعریف می شوند(1).

شربت اسطوخودوس بوعلی دارو، شربتی کاملا گیاهی و موثر در درمان بیماری های سوداوی می باشد. این شربت حاصل ترکیب گیاهان بسفایج، قرطم، عناب، سپستان، اسطوخودوس، بابونه، گل گندم، افتیمون و سورنجان بوده که از آنها در منابع طب سنتی به عنوان گیاهان آرامبخش یاد شده است. گیاه اسطوخودوس جزء گیاهان دارویی اسانس دار از خانواده نعناع و بومی ایران می باشد و به صورت سنتی در درمان درد مفاصل، دلپیچه و زکام کاربرد دارد(2). گزارش شده است که عصاره اسطوخودوس دارای خواص درمانی مانند رفع خستگی های عصبی و افسردگی، خواص ضد درد و آرام بخشی می باشد(3). مهمترین ترکیبات اسطوخودوس ژرانیول، لینالول، لینالیل، سینئول، آلفاپینن و کامفور هستند که این مواد احتمالا تاثیر گیاه را بر مناطق سیستم اعصاب مرکزی تقویت کرده و از طریق گیرنده های GABA باعث بروز اثرات آرامبخشی و تسکینی می شود(4).

مطالعات زیادی به منظور بررسی اثرات ترکیبات این داروی گیاهی انجام شده است. در یک پژوهش تاثیر رایحه استنشاقی اسطوخودوس بر استرس پرستاران شاغل در بخش های مراقبت ویژه با دو گروه کنترل و مداخله بررسی شد. در این مطالعه که بر روی 70 پرستار شاغل در بخش های مراقبت ویژه انجام شد استرس پرستاران قبل و بعد از مداخله اندازه گیری شد. مداخله شامل استشمام رایحه اسطوخودوس از طریق برچسب در هر شیفت کاری به مدت 20 دقیقه اجرا شد. نتایج مطالعه نشان داد رایحه اسطوخودوس می تواند استرس پرستاران بخش های مراقبت ویژه را کاهش دهد(5). در مطالعه دیگری مقایسه اثر بخشی تنتور اسطوخودوس با داروی ایمی پرامین در درمان افسردگی خفیف تا متوسط بررسی شد. در این مطالعه 45 بیمار به سه گروه تقسیم شدند. به گروه اول روزانه 60 قطره تنتور اسطوخودوس و قرص دارونما، گروه دوم قرص ایمی پرامین روزانه 100 میلی گرم و قطره دارونما و به گروه سوم قرص ایمی پرامین روزانه 100 میلی گرم و تنتور اسطوخودوس روزانه 60 قطره تجویز شد. نتایج نشان داد اثر بخشی اسطوخودوس به همراه ایمی پرامین نسبت به دو گروه دیگر بهتر بود(6).

در یک کارآزمایی بالینی که روی 697 بیمار صورت گرفت، اثر ضد اضطرابی سیلکسان (ترکیب فعال اسطوخودوس) بررسی گردید. در این مطالعه بیماران به دو گروه دارو و دارونما تقسیم شدند. پس از مدت 10 هفته نتایج نشان دهنده تاثیر معنی دار سیلکسان بر روی بیماران بود(7). در کارآزمایی دیگری که روی 57 بیمار صورت گرفت، اثر ضد اضطرابی بابونه بررسی گردید. در این مطالعه بیماران به دو گروه دارو و دارونما تقسیم شدند. پس از مدت 8 هفته نتایج نشان دهنده تاثیر معنی دار بابونه بر روی بیماران بود(8). همچنین در یک مطالعه مقایسه اثر ضد افسردگی اسطوخودوس و سیتالوپرام بر روی 80 بیمار بررسی گردید. در این مطالعه بیماران به دو گروه تقسیم شدند. پس از مدت 8 هفته نتایج نشان دهنده مثبت بودن اثر اسطوخودوس بر روی بیماران بود(9).