سرفه یکی از مهمترین مکانیسم های دفاعی مجاری هوایی فوقانی است، در عین حال جزء شایعترین علامت ها در بیماری های ریوی و شایعترین مشکلات و علائمی است که پزشکان با آن مواجه هستند. میزان ابتلای افراد جامعه به سرفه مزمن در مطالعات مختلف بین 3 تا 40 درصد گزارش شده است. از داروهای ضد سرفه معمول می توان به کدئین و دکسترومتورفان اشاره کرد که دارای عوارضی همچون خواب آوری، تهوع، یبوست و… هستند(1).

شربت مورد بوعلی دارو® حاوی عصاره میوه گیاه مورد می باشد که برای این گیاه در کتب و منابع طب سنتی اثرات درمانی مختلفی ذکر شده از جمله درمان بیماری های داخلی، بواسیر، بیماری های تنفسی، سرماخوردگی، عفونت های باکتریایی، اسهال و…، همچنین این گیاه خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی نیز دارد(2). گیاه مورد حاوی فیبر، آنتی اکسیدان و ترکیبات فعال بیولوژیکی است. ترکیبات فیتوشیمیایی اصلی مورد شامل مواد فنولی از جمله فلاونوئیدها و آنتوسیانین ها است، همچنین در این گیاه اولئیک اسید، لینولئیک اسید، میریستیک اسید، پالمتیک اسید و انواع ویتامین ها وجود دارد(3). Myrtucommulone موجود در گیاه مورد برای درمان التهابات و بیماری های حساسیتی موثر است(4).

در بررسی انجام شده بر روی اثر اسانس برگ مورد بر باکتری ایجاد کننده بیماری سل مشخص شده که اسانس این گیاه دارای خاصیت ضد Mycobacterium tuberculosis است. مطالعات زیادی در مورد اثرات ضد باکتری گیاه مورد انجام شده است، در یک نمونه از آنها اثر ضد میکروبی اسانس های گیاه مورد، آویشن و اکالیپتوس بر روی باکتری های Moraxella catarrhalis (عامل ایجاد کننده عفونت های تنفسی)، Streptococcus pneumoniae (عامل ایجاد کننده سینه پهلو) و  Haemophilus influenza (عامل بیماری آنفلوانزا) مقایسه گردید که مشخص شد اسانس مورد بهترین اثر را در مهار  Moraxella catarrhalis داشته است(5).

در یک مطالعه بالینی اثر سه گیاه انار، زنجبیل و مورد در کاهش خونریزی ماهانه بررسی گردید که نتایج نشان داد این گیاهان در مقایسه با دارونما اثر خوبی در کاهش میزان خونریزی داشتند(6).

در مطالعه دیگری اثر ضد اسهالی عصاره گیاه مورد، بررسی شده است. در این مطالعه 30 موش به 5 گروه تقسیم شدند. سپس عصاره مورد در پایه حلال های متانولی و کلروفورمی و عصاره آبی مورد به همراه 10 میلی گرم بر کیلوگرم آب مقطر به عنوان کنترل منفی و 3 میلی گرم بر کیلوگرم لوپرامید به عنوان کنترل مثبت به موش ها تجویز شد. سپس دفعات دفع مدفوع و بروز اسهال و وزن مدفوع بررسی گردید که نتایج نشان داد عصاره متانولی مورد و عصاره آبی آن و همچنین عصاره کلروفورمی آن به طور معنی داری شروع اسهال را در موش ها به تاخیر انداخت. همچنین عصاره متانولی و کلروفورمی باعث کاهش قابل توجه و معنی داری در وزن و حجم محتویات روده گردید(7).

مطالعه دیگری با هدف مقایسه اثر ژل مترونیدازول به تنهایی و به صورت ترکیب با 2درصد گیاه مورد در درمان واژینوز باکتریال به صورت کارآزمایی بالینی انجام گرفت. در این مطالعه 80 بیمار خانم مبتلا به واژینوز باکتریال به دو گروه تقسیم شدند، سپس به مدت 5 شب متوالی مورد درمان قرار گرفتند. اثرات درمانی پس از یک هفته ارزیابی شد. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد ژل مترونیدازول ترکیب شده با 2درصد گیاه مورد از راندمان بالاتری برخوردار بوده و استفاده از این گیاه به صورت مکمل، باعث افزایش کارایی ژل مترونیدازول می گردد(8).

در مطالعه دیگری عصاره برگ، ساقه و گل گیاه مورد در محلول های آب، اتانول، متانول و هگزان تهیه گردید تا اثر آنتی باکتریال این گیاه روی پاتوژن های بیماری اسهال بررسی شود. نتایج نشان داد عصاره متانولی برگ مورد، بالاترین پتانسیل ضد باکتریایی را نسبت به سایر عصاره ها دارد(9).

جمع بندی نتایج مطالعات مذکور، نشان دهنده خواص گیاه مورد است که بر درمان بیماری های ریوی، هایپرمنوره و یا اسهال می تواند تاثیرات خوبی داشته باشد.